سرب و روی
سرب و روی تاریخچه سرب و روی در ایران: بدین گونه است که ایران یکی از بزرگ ترین تولید کننده ماده معدنی سرب و روی است که رتبه ایران چهارم در آسیا بعد از چین، قزاقستان و هند می باشد.
ایران از نظر تولید شمش روی رتبه ششم و از نظر تولید سرب جایگاه پنجم را در آسیا است. تا کنون میتوان گفت که در ایران بیشتر از ۶۲۲ کانسار و نشانه سرب و روی ساخته شده است
فلز روی را میتوان به عنوان چهارمین فلز پرمصرف نام برد ( فلز آهن،آلومینیوم، و مس ) از دیگر فلزات پر مصرف در جهان محسوب میشوند و دلیل اصلی آن این است که در تولید ورق های گالوانیزه استفاده میشود.
میتوان گفت که روی از پتانسیل بسیاری صنعتی برخوردار است . همچنین مزیت ماده معدنی و مزیت انرژی را گسترش و بسیار میکند.
ریشه بازیافت فلز روی در ایران به اواخر دهه 60 و اوایل دهه 70 بازمیگردد.
از فلز روی و سرب عمدتا در منابع معدنی و اکسیدی و میتوان بهصورت پتانسیلهای معدنی و یا معادن متروکه یا در دست بهرهبرداری به دست آورد .
میتوان گفت که سابقه معدن کاری به دهه ۴۰ باز میگردد. در دهه ۴۰ مواد استخراجی یا به صورت خام استخراج میشد و یا به صورت کنسانتره( به عنوان مثال برای کنسانتره مثلاً گرفتن آب موجود در آبمیوه و تبدیل آن به پودر یا عصاره همان میوه را کنسانتره میگویند )استخراج میشد و به کشور های دیگر صادر میشد و عملا ارزشافزوده حاصل از بازیافت آن در اقتصاد ملی نقشی ایفا نمیکرد.
انگوران به عنوان مهم ترین معدن سرب و روی در کشور شناخته شده است از نظر ظرفیت مهم ترین معادن سرب و روی در جهان است و سابقه کاری آن به ۴۰ سال میرسد .
کیفیت و ظرفیت روی
کیفیت و ظرفیت روی شاخص های نامطلبو به عوامل زیر بستگی دارد: ۱-عدم تامین مداوم مواد اولیه با کیفیت ثابت،
۲-عدم تناسب طراحی با نوسانات عیار روی،
۳-ناهنجاری در تامین مواد اولیه،
۴-بحرانهای بازار بینالمللی و کمبودهای مقطعی
در سال 1380,1382 قیمت این فلزات به پایین ترین قیمت در بازار جهانی رسید.پس میتوان نتیجه گرفت که افزایش قیمت های بین المللی ناشی از این صنعت نیست بلکه به عوامل دیگر بستگی دارد .
تولید سرب به نوسان های مختلفی و قابل ملاحظه ای بستگی دارد به عنوان مثال سال ۱۳۷۷ استخراج کاهش یافته است اما در سال ۱۳۷۸ افزایش یافته است.
معدن های سرب و روی
۱-انگوران ۲- ایرانکوه و نخلک ۳-رافج و عمارت ۴-سرمه ۵- کوشک
برای تقسیم بندی بیشترین و کمترین میتوان گفت که معدن انگوران بیشترین و کوشک کمترین تولید را دارد . میانگین سرب و روی در ایران در دوره اواخر دهه ۷۰ و اواسط دهه ۸۰ به رشد 18/6درصد، 508/6هزار تن بوده که از 381 هزار تن در سال 1376 به 667 هزار تن در سال 1378 و 578 هزار تن در سال 1380 افزایش یافته است.
خط تولید مواد مصرفی در صنعت سرب و روی کشور
خط تولید مواد مصرفی در صنعت سرب و روی کشور در حال حاضر ایران میتواند واحد های تولید فلز روی تا ظرفیت ۲۰،۳۰ تن تولید کند مواد افزودنی و مصرفی برای تولید روی در کشور خودمان تولید میشود و تنها بخش کوچکی از این مواد مانند پرمنگات از خارج از کشور وارد میشود.
خاک معدن انگوران و استفاده از مواد معدنی سایر معادن بازدهی خطوط تولید را کاهش میدهد.
یکی از چالش ها ریزش معدن انگوران و از دست رفتن رگه های پرعیار این معدن است که علت آن ۱- واحدهای فرآوری
۲-عدم بهره برداری از ظرفیت های سایر معادن است .
در کشورمان اگر بخواهیم خطوط تولید سرب و روی را با کشور های دیگر مقایسه کنیم باید بگویم که عمدتاً به صورت کپی برداری از یکدیگر و بدون طی یک فرآیند مهندسی پایه دقیق و با مدلهای شناخته شده ای نظیر EPC و MEPC صورت پذیرفته است.
